AB Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliği Nedir?

Avrupa Birliği Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliği nedir?  Uygulama süreci hakkında bilgi verir misiniz?

Basel Sözleşmesin gemilerin geri dönüşümünü düzenleyemeyeceğinin anlaşılması, Hong Kong Sözleşmesi’nin yürürlüğe giriş tarihinin gecikeceği endişesiyle ‘Ara Dönem’de uygulanabilir yaptırımların düzenlenmesine ilişkin, olarak AB Konseyi, AB Parlamentosu ile anlaşarak 27 Haziran 2013 tarihinde Gemi Geri Dönüşüm Yasasını kabul etmiş, 22 Ekim 2013 tarihinde Gemi Geri Dönüşüm Yasası AB Parlamentosu'nun ana toplantısında onaylamış ve 30.12.2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
31   Aralık 2018’de uygulanmaya başlanan, Avrupa Geri Dönüşüm Yönetmeliği ile, Avrupa Birliği bayraklı gemilerin AB Gemi Geri Dönüşüm listesine dahil olmayan tesislere gönderilmesinin yolu kapanmıştır.

26 Avrupa Birliği ülkesi ve1 Amerikan geri dönüşüm firmasının yer aldığı AB Gemi Geri Dönüşüm tesisleri listesinde Türkiye İlk planda 3 firma ile (LEYAL-LEYAL DEMTAŞ-IŞIKSAN) yer almış   Listeye 2020 yılı içinde ÖGE GEMİ-EGE ÇELİK-SÖK DENİZCİLİK dahil olmuştur. Denetim süreçleri tamamlanan 2 firmamız AVŞAR GEMİ ve ŞİMŞEKLER firmalarının da yine yıl içerisinde listeye dahil olması beklenmektedir.
Türkiye 2020 yılı itibari ile ilk planda 8 tesis ile listede yer almış olacaktır.

AB’ye akredite firmalarının sayılarını arttırmak için izlediğiniz bir yol var mı, çalışmalarınız hakkında bilgi alabilir miyiz?

Ülkemiz, yıllık 1 milyon çelik ağırlığını (LTD) aşan kanıtlanmış gemi geri dönüşüm kapasitesi ile AB listelerinin kapasite sorununa büyük çözüm sunmaktadır. İlk planda AB Gemi Geri Dönüşüm listesine dahil olan ve olacak firmalarımız kapasitelerini iki katına çıkarma becerisine/ iş gücüne sahiptir. 

AB Gemi geri dönüşüm listesine dahil olma sektörümüzde önemli bir rekabet süreci başlatmış bulunmaktadır.   Önümüzdeki   yıllarda diğer firmalarımızın da listeye dahil olması takip edilen çalışmalar kapsamında beklenmektedir.

Önümüzdeki yıllarda bu rekabet süreci, sektörümüzü çevre ve iş sağlığı uygulamalarına koşulsuz uyumun merkezi haline getirecektir. Sektörümüzün kapasite ile yüzleşmesi beklenmemektedir.
AB komisyonu 1 milyon ton kapasitesi ile Türkiye’nin AB   Geri Dönüşüm  listesine  dahil olması halinde AB bayraklı gemilerin Türkiye haricinde başka bir ülkede sökülemeyeceğini açıklamıştır.

Ülkemiz Akdeniz çanağındaki coğrafi konumu, tecrübeli iş gücü, ulusal ve  uluslararası  mevzuatlara koşulsuz uyma kararlılığı, Avrupa Birliği  çevre ve iş sağlığı mevzuatları ile paralellik göstermesi faaliyetlerin  topluca bir bölgede yapılması derneğimiz çatısı altında örnek bir örgütlenme ile geleceğe umutla bakılmaktadır.

Dünyadaki gemi söküm potansiyelinin neresindeyiz? Pastadaki dilimimiz nedir? Arttırmak için sizce ne yapılmalı, sizin dernek olarak faaliyetleriniz neler?

Gemi söküm faaliyeti yapan Hindistan –Pakistan- Bangaldeş gibi ülkelerin aksine ülkemizde geri dönüşüm faaliyetleri Aliağa bölgesinde TOKİ mülkiyetinde bulunan 1450 metre uzunluğundaki 28 parsel üzerinde birbirine komşu 22 tesis tarafından yapılmaktadır. Sektörümüzün yıllar içerisinde kanıtlanan kapasitesi 1 milyon tondur.  Ancak   firmalarımız kapasitelerini artırma imkân ve iş gücüne sahiptir.

Farklı lokasyonlarda gemi geri geri dönüşüm faaliyeti yapılması kapsamında Zonguldak ilimiz Kilimli ilçesinde Bakanlar Kurulu kararı ile Gemi Söküm Bölgesi ilan edilmiş ancak, alan yatırımcı bulamamıştır.

Gemilerin sökümünün çevre ve doğaya etkileri hakkında bilgi verebilir misiniz? Buna çok önem verdiğinizi ve hassas olduğunuzu biliyoruz, yanlış bilinen doğruları sizden öğrenebilir miyiz?

Gemi söküm faaliyetleri işin doğası olan parçalama faaliyetleri nedeniyle, görsel açıdan dezavantajlı bir durumdadır. Bölgede özellikle 2000 yıllardan itibaren derneğimiz çatısındaki örgütlenme ile önemli başarı ve atılımlar sağlanmış, özellikle atık yönetim uygulamaları diğer ülkeler için örnek model olarak çeşitli örgütler tarafından dile getirilmiştir. Bu yıllardan itibaren iş kazaları ve çevre etkileri  alınan tedbirler sayesinde minimum seviyeye indirilmiştir.

Sektör de maden, hurda, donanım geri kazanımı yanında atıkların iyi bir yönetimle geri kazanılarak, doğal kaynakların tüketimine engel olunmaktadır.
2019 yılında, tesislerimize gelen uluslararası tehlikeli maddeler envanterine sahip (petrol platformları tankerler savaş vb.)  gemilerin yapısal  elemanlarında  tehlikeli kimyasalların(PCB-HBCCD-FSPO-PCN TBT vb) olmadığı/olanların ise uluslararası tehlike sınır değerleri altında olduğu tespit olunmuştur. Bu durum, gemilerin yıllar içerisinde  asbestten  olduğu  gibi  diğer  tehlikeli  maddelerden  de   arınmaya  başladığını   göstermektedir.

Bölgede Ulusal  Atık Yönetim  Yönetmeliği  ve AB Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliğine  uyumlu olarak yapılan  yönetim sonucunda;  hurda gemi ve saha faaliyetlerinden kaynaklanan, katı ve sıvı tehlikeli atıkların  çevreye uyumlu ve  mevzuatlara uygun olarak yapılan yönetimi ile, atık kaynaklı çevre kirliliği önlenmiş, atıkların yıllık bazda  ortalama %85’i enerji olarak geri kazanılmıştır. Bu yolla  doğal kaynak kullanımı ve fosil yakıtlardan tasarruf sağlanmıştır. 

Sonuç olarak;

Türkiye gemi geri dönüşüm faaliyetlerinin çevre ve iş sağlığına uyumlu yapma kararlığı ile, Dünyanın yeşil gemilerine sahip, Petrol ve Gaz ve Off Shore şirketleri SHELL, CHEVRON, ENI, TRANSOCEAN, SBM, SAİPEM, TECHNİP, SUBSEA 7, SCHLUMBERGER ve denizcilik devleri AP MOLLER-MAERSK, CMA CGM, HAPAG-LLOYD, CSL, MOL, NYK, K LİNE, ROYAL BOSKALİS gibi diğer birçok firmanın önemli şirketleri tarafından tercih edilen ülke olduğu tespit edilmiştir.

Ülkemiz Avrupa Birliği Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliği’nin yükselen gereksinimlerini karşılayan ve Hong Kong Sözleşmesini kabul eden hâlihazır konumuyla modern yeşil gemi geri dönüşümü dünyasında çevreye saygısı, iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliklerine uyumuyla lider konumdadır” olmaya devam edecektir.

Yazı dizisinin ilk bölümü:

https://www.insaatnoktasi.com/haber/demir-celik-haberleri/gemi-geri-donusum-cevre-felaketlerini-onleyen-sektor-81720

Yazı dizisinin ikinci bölümü:

https://www.insaatnoktasi.com/haber/demir-celik-haberleri/gemi-geri-donusum-ve-pandemi-sureci-81752

Haber: Ayşe Nur Ustaoğlu