Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde Avrupa Birliği’nin (AB) doğalgaz ihtiyacının %40’ı Rusya tarafından karşılanıyordu. 2022 yılına kadar 50 yıllık boru hattı yatırımları sayesinde bu oran zirveye ulaşmıştı. Ancak, savaş sonrası uygulanan yaptırımlar ve boru hatlarının devre dışı kalması nedeniyle Rusya’nın AB pazarındaki payı önemli ölçüde geriledi. 2018'de 201,7 milyar metreküp olan Rus gazı sevkiyatı, 2023’te yaklaşık 35 milyar metreküpe düştü. Bu miktarın 15 milyar metreküpü Ukrayna üzerinden boru hattıyla, kalan kısmı ise sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olarak sevk edildi.
TürkAkım, Avrupa’nın Gaz İhtiyacını Karşılamada Ana Hat Olabilir
Ukrayna üzerinden gaz sevkiyatının durmasının ardından Türkiye, TürkAkım boru hattıyla Avrupa’ya gaz taşınmasında kritik bir geçiş noktası olacak. 2020’de devreye giren ve yıllık 31,5 milyar metreküp kapasiteye sahip TürkAkım, bugüne kadar Türkiye’ye 40 milyar, Avrupa’ya ise 53 milyar metreküp gaz sağladı. Rus yetkililer, TürkAkım üzerinden Avrupa’ya 63 milyar metreküpe kadar gaz sevk edilebileceğini belirtiyor.
Bu gelişme, Ukrayna’nın yıllık yaklaşık 800 milyon dolarlık transit gelirini kaybetmesine neden olacakken, Gazprom’un ise gaz satışlarından yaklaşık 5 milyar dolar kaybedeceği öngörülüyor.
Uzmanlar Türkiye’nin Stratejik Konumunu Vurguluyor
Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser, Ukrayna’nın bu adımının Rusya’yı Türk pazarına daha fazla gaz satmaya yönlendirdiğini belirtti. Pletser, "TürkAkım ve Mavi Akım, Rus gaz ihracatı için ana hatlar haline geldi. Türkiye, hem bölgesel gaz ticaret merkezi hem de Avrupa’ya tedarik konusunda kritik bir noktada bulunuyor,” dedi.
Japonya Enerji Ekonomisi Enstitüsü Kıdemli Ekonomisti Akira Yanagisawa, Avrupa’ya gaz sevkiyatında TürkAkım dışında fazla seçenek kalmadığını belirtti. Yanagisawa, “Ukrayna üzerinden yılda 45 milyar metreküp gaz sevk ediliyordu. Bu sevkiyatın durmasıyla Avrupa, LNG ithalatına yönelmek ya da Türkiye üzerinden gaz alımını artırmak zorunda kalacak,” ifadelerini kullandı.
Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü Araştırma Görevlisi Zuzana Princova ise Türkiye’nin Azerbaycan ve Rus gazını Avrupa’ya taşımada kapasite artırabileceğini belirtti. Princova, “TürkAkım ve TANAP gibi projelerde kapasite artışı sağlanırsa, Türkiye, Avrupa’ya gaz tedarikinde daha önemli bir rol üstlenecektir,” dedi.
Türkiye, Gaz Merkezi Olma Hedefini Pekiştiriyor
Türkiye, son yıllarda LNG altyapısını geliştirerek boru hatları dışında sıvılaştırılmış gaz tedarik kapasitesini de artırıyor. 2024 yılı itibarıyla LNG anlaşmaları toplamda 100 milyar metreküpe ulaştı. BOTAŞ, Umman, ExxonMobil, Shell ve TotalEnergies ile uzun vadeli LNG anlaşmaları imzalayarak gaz tedarikinde çeşitliliği artırdı.
Türkiye, halihazırda Rusya, Azerbaycan ve İran’dan boru hatlarıyla gaz tedarik ediyor. TürkAkım boru hattı yıllık 31,5 milyar metreküp kapasiteye sahipken, Mavi Akım’dan yıllık 16 milyar metreküp gaz ithal ediliyor. Azerbaycan’dan gelen TANAP’ın kapasitesi 16 milyar metreküp, İran-Türkiye boru hattı ise yıllık 10 milyar metreküp gaz taşıyor.
Türkiye, bu stratejik adımlarla bölgesel gaz ticaret merkezi olma hedefine adım adım ilerlerken, Avrupa’nın enerji güvenliğinde kilit bir oyuncu haline geliyor.
Comments
No comment yet.