Trump, Nippon Steel anlaşması kapsamında kendisine verilen “altın hisse” yetkisini ilk kez kullanarak fabrikanın faaliyetlerini durdurma kararını geçersiz kıldı.
Altın hisse ne anlama geliyor?
Altın hisse, belirli stratejik kararlar üzerinde hükümete veto hakkı tanıyor. Trump yönetimi, Nippon Steel’in Haziran ayında US Steel’i 14,1 milyar dolara satın almasını onaylamak için bu koşulu öne sürmüştü. Yeni düzenleme, ABD Başkanı’na fabrika kapatma ve taşınmadan maaş değişikliklerine ve büyük operasyonel kararlara kadar geniş yetkiler veriyor.
Granite City’de kriz ve müdahale
US Steel, iki hafta önce Granite City tesisindeki üretimin Kasım ayında durdurulacağını ve 800 çalışanın işsiz kalacağını açıklamıştı. Şirket, üretimi kapatmasına rağmen çalışanlarına ödeme yapmayı planlıyordu. Ancak ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, bu planı öğrenir öğrenmez US Steel CEO’su Dave Burritt’i arayarak Trump’ın “altın hisse” yetkisini kullanacağını belirtti ve kapatmaya izin vermedi.
Lutnick, CNBC’ye verdiği röportajda US Steel’in üretim dururken maaş ödemesi yapma planını “saçmalık” olarak nitelendirdi. Bunun ardından şirket geri adım atarak, Granite City’de levha tüketimine devam edeceklerini ve esnekliği koruyacak bir çözüm bulduklarını duyurdu.
Sendika ve kamuoyu tepkisi
Sendika liderleri, Nippon Steel’in satın alımına başından bu yana karşı çıkarak, şirketin ABD’deki fabrikaları kapatıp yerine yabancı menşeli çelik ithal edeceği uyarısında bulunmuştu. Trump’ın müdahalesi, şimdilik bu kaygıları bertaraf etti. Ancak Beyaz Saray, Ticaret Bakanlığı ve US Steel konuyla ilgili Fortune’un sorularını yanıtsız bıraktı.
Genişleyen siyasi denetim
Trump’ın US Steel hamlesi, ABD hükümetinin özel sektör üzerindeki etkisini artıran son örnek oldu. Daha önce Nvidia ve AMD, Çin’e sattıkları çiplerden elde ettikleri gelirin %15’ini yönetime ödemeyi kabul etmişti. Trump yönetimi ayrıca, Intel’de 8,9 milyar dolarlık hisse alımıyla federal hükümeti şirketin en büyük hissedarı yaparken, Savunma Bakanlığı’nı da MP Materials adlı nadir toprak madeni şirketinin ana hissedarı konumuna getirdi.
Uzmanlar, yatırımcıların bundan sonra yalnızca düzenleyici riskleri değil, yürütmenin doğrudan operasyonel kararları veto edebilme ihtimalini de dikkate almak zorunda kalacaklarını belirtiyor.
Küresel örneklerle kıyas
Altın hisse uygulaması aslında yeni değil. İngiltere, Brezilya ve Çin gibi ülkeler, savunma, havacılık ve altyapı sektörlerinde devletin nüfuzunu korumak için uzun süredir benzer mekanizmalar kullanıyor. Ancak ABD’nin bu hamlesi, kapsamı itibarıyla şimdiye kadar görülmemiş bir boyuta ulaştı.
Granite City müdahalesi şimdilik yerel ekonomi ve 800 işçi için bir rahatlama sağladı. Ancak uzmanlar, Trump’ın genişleyen yetkilerinin hem çelik sektöründe hem de genel iş dünyasında uzun vadeli belirsizlik yaratabileceği görüşünde.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmadı