Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) yayımladığı Dünya Enerji Yatırımları 2025 raporuna göre, küresel enerji yatırımları bu yıl yüzde 2 artışla 3,3 trilyon dolara ulaşarak rekor kıracak. Bu tutarın üçte ikisini, yani yaklaşık 2,2 trilyon dolarlık bölümünü temiz enerji teknolojileri oluşturacak. Yenilenebilir enerji, nükleer, şebekeler, depolama, düşük emisyonlu yakıtlar, verimlilik ve elektrifikasyon gibi alanları kapsayan bu yatırımlar, sadece iklim hedeflerine değil, aynı zamanda enerji güvenliği ve sanayi politikalarına da katkı sağlıyor.
IEA, yatırım eğilimlerinin dünyada yeni bir "elektrik çağının" başladığını gösterdiğine dikkat çekiyor. 10 yıl önce fosil yakıt yatırımları, elektrik üretimi ve şebeke yatırımlarını yüzde 30 oranında geride bırakırken, bu yıl elektrik sektörüne yapılan harcamaların, petrol, doğalgaz ve kömüre yapılan yatırımlardan yüzde 50 daha fazla olması bekleniyor.
Güneş enerjisi başı çekiyor, nükleer ve şebeke yatırımları artıyor
Kaynak bazında incelendiğinde, güneş enerjisi yatırımları 450 milyar dolarla temiz enerji alanında en büyük payı alıyor. Bu miktar, son beş yılda neredeyse iki katına çıkmış durumda. Nükleer enerji yatırımları da yüzde 50 artışla 75 milyar dolara yükselirken, şebeke yatırımlarının ise 400 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
Ancak IEA, şebeke yatırımlarının üretim yatırımlarının gerisinde kalmasının elektrik güvenliği açısından endişe verici olduğunu belirtiyor. Uzun izin süreçleri ve tedarik zinciri kısıtları nedeniyle yavaş ilerleyen şebeke projelerinin, 2030’ların başına kadar üretim yatırımlarıyla eşit düzeye ulaşması gerektiği vurgulanıyor.
Petrolde düşüş, kömürde yükseliş
Fosil yakıt tarafında ise farklı bir tablo göze çarpıyor. Petrol yatırımlarında, salgın sonrası ilk kez düşüş yaşanacağı öngörülüyor. Yüzde 6’lık bu gerilemenin büyük ölçüde ABD'deki yatırım kesintilerinden kaynaklanacağı belirtiliyor. Buna karşın, kömür yatırımlarında yüzde 4’lük artış bekleniyor. Özellikle Çin ve Hindistan, yeni kömür kapasitesi yatırımlarına devam ediyor. Çin, 2023'te yaklaşık 100 gigavatlık yeni kömür santrali inşasına başlarken, onaylanan yeni kapasite 2015’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Çin’in liderliği güçleniyor
IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin değerlendirmesinde, enerji yatırımlarının jeopolitik ve ekonomik belirsizliklere rağmen arttığını belirtti. Enerji güvenliğinin yatırım kararlarında en önemli etken haline geldiğini söyleyen Birol, “Bu yıl yatırım tutarı rekor seviyeye ulaşarak 3,3 trilyon dolar olacak. Çin, enerji yatırımlarında Avrupa Birliği’nin iki katı, neredeyse AB ve ABD’nin toplamı kadar harcama yapıyor. 2015’te ABD’yi yeni geçmeye başlayan Çin, artık açık ara en büyük enerji yatırımcısı konumunda.” ifadelerini kullandı.
Rapora göre, Çin’in toplam enerji yatırımındaki payı son 10 yılda yüzde 25’ten yüzde 33’e yükseldi. Güneş, rüzgar, hidroelektrik, nükleer, batarya ve elektrikli araçlar gibi alanlardaki yoğun yatırımlar, bu artışı destekliyor.
Comments
No comment yet.