SORU 1: Belediye’de asfalt nasıl yapılıyor?
CEVAP 1: Biliyorsunuz Karayolları’nda BSK dediğimiz bitümlü sıcak karışım üç tabaka halinde uygulanıyor. Bunlar; bitümlü temel, binder ve aşıma tabakasıdır. Burada bitümlü temel 0-38 mm, binder 0-25 mm, aşınma ise 0-19mm veya 0-12mm agrega grubuyla dizayn edilmektedir. Belediyelerde altyapı olduğu için ( yani pis su, temiz su, elektrik, su, doğalgaz vs. ) zemin iyileştirme şansımız olmadığı gibi yolu yükseltme durumumuz da yok. Bu yüzden yaklaşık 10 cm civarında tek tabaka serilen bir asfalt çalışmamız oluyor.
SORU 2: Hangi tür bitümlü sıcak karışım (BSK) kullanmayı tercih ediyorsunuz?
CEVAP 2 Binder ve aşınma arası yaptığımız özel dizayn edilmiş bir tabaka var. Bu tabakanın gradasyonu yine binder ve aşınma tabakalarında uygulanan agrega grubunun ortasında bir değerdir. 0-22mm agrega grubu tasarlanan 8-10 cm kalınlığında tek tabaka halinde BSK’dan üretilmiş asfalt kullanıyoruz.
SORU 3: Özel dizayn edilmiş tek bir tabaka tercih etme sebebiniz nedir?
CEVAP 3: Zemine müdahale edemediğimiz için çeşitli bozulmalar; çökmeler, oturmalar meydana geliyor. Bunları önleyebilmek için bu tarz bir dizayn yaptık. Uygun olan tabii ki Karayolları’nın yapmış olduğu çalışmadır ama bunu uygulama şansımız yok. Ekonomik açıdan değerlendirecek olursak açıkçası pek de ekonomik olduğu söylenemez.
SORU 4: Afyon’un zemini BSK serimi için gereken şartları sağlıyor mu’
CEVAP 4: Türkiye’de yaklaşık 28 ilde çalışma şansım oldu ve bir çok zemin gördüm. Gördüklerim içerisinde en kötü zemine sahip il Afyon idi. Hiçbir taşıyıcı özelliği yok. Yaptığımız zemin çalışmalarında 1 metreden yaklaşık 7.5 m ye kadar alınan karot numunelerindetaşıyıcı bir taşa dahi rastlanılmamıştır. Bu şartlar altında nasıl asfalt yapmamız mümkün? Yolun önce 4 metre kazılıp sonra 2 metre kireçtaşı veya çimento ile dolgu yapılarak mevcut suyu kurutmamız lazım. Üzerine kayaç dolgu yapılıp; alt temel, temel seriminden sonra asfalt uygulanmalıdır. Maalesef bu şekilde uygulayamıyoruz. Sebebi ise, alt yapılar birbirine çok yakın,15-20 cm’de altyapı başlıyor. Planlaması zayıf olduğu için biz de asfaltı istenilen şartlarda uygulayamıyoruz.
SORU 5: BSK’nın serim sıcaklıkları göz önüne alınarak sağlıklı bir şekilde serildiğini düşünüyor musunuz ?
CEVAP 5: Belediyeler de kalifiye personel nadir bulunuyor. Sürekli personel değişimi oluyor ve işi her seferinde baştan öğretmemiz gerekiyor. İster istemez serim ve silindirajda hatalar oluyor. %80 ölçülerinde serimi anca gerçekleştiriyoruz.
SORU 6: Afyon iklimine daha uygun bir bitümlü karışım çalışmaları yapılıyor mu veya daha önceden kullanıldı mı ?
CEVAP 6: Evet, modifiye çalışmalarımız var. En azından zemindeki hareketliliği ve buna bağlı bozulmaları engelleyebilmek için BSK’nın elastik özelliğini arttırıcı modifiye çalışmalarımız oldu. Uygulamayı 4 sene önce Ankara Yolu’ndan Park Afyon kavşağına kadar yaptık. Bu alanı gözlemliyoruz ve pek bir problem göremiyoruz. Ufak tefek bazı yerlerde çatlamalar gördük ama bu çatlakların asfaltın biraz daha ince düştüğü yerlerde olduğunu tespit ettik. Bu yolda araç trafiği çok yoğun olmasına rağmen yolun performansının iyi olduğunu düşünüyoruz. Modifiye katkı olarak toz ve sıvı polimer kullandık. Ayrıca çalışma aralığı daha uzun olduğu için zaman zaman ılık karışım asfaltta kullanıyoruz. Avrupa’dan gelen WMA katkısı var. Bunu bitümle karıştırıyoruz. 150°C’de üretilen asfaltı 110-120°C’ye çekiyoruz. Bu sayede 130°C’de bitirmemiz gereken silindirajı 90°C’ye kadar yapabiliyoruz. WMA uygulamasını da Kütahya yolunda yaptık. Yolumuz da 4.yılına girdi ve gözlemlerimiz sonucu herhangi bir bozulma olmamıştır.
.png)
SORU 7: BSK’da hangi tür agrega kullanıyorsunu?
CEVAP 7: Genelde kalker cinsi agrega kullanıyoruz. Modifiye edilen BSK’da ise bazalt cinsi agrega kullandık.
SORU 8: Asfalt üretim ve döküm sıcaklıklarına dikkat ediliyor mu?
CEVAP 8: Tabii ki. Plent otomatik çalışıyor ve bize 145°C çıkış sıcaklığı veriyor. Döküm konusuna gelecek olursak; Türkiye’de gece-gündüz sıcaklık farkının en fazla olduğu il Afyon’dur. Bu da dökülen asfaltın kırılganlığını arttırıyor. Yani döküm sıcaklıkları beklenildiği gibi olmuyor. Her ne kadar maliyetli olsa da modifiye çalışmalarının da önemi bu noktada artıyor.
SORU 9: Yaptığınız yolarda projelendirme yoluna gidiyor musunuz?
CEVAP 9: Mevcut yolda yenileme yaptığımız için projelendirme yapmıyoruz.
SORU 10: Asfalt yaparken Belediye’ye özgü bir yönetmelik takip ediyor musunuz?
CEVAP 10: Belediye bünyesince bir yönetmelik yok. Aynı şekilde Karayolları Teknik Şartnamesi çizgisinden yürüyoruz.
SORU 11: Yaptığınız yollara bir ömür verebilir misiniz?
CEVAP 11: Karayolları’nın kendi yollarına biçtiği ömür 10-15 yıldır. Örneğin İzmir yolu 14-15 senedir çalışıyor ve performansında bir sorun yoktur. Belediyeler de ise tek tabaka çalıştığımız için 4-5 yıl anca dayanıyor ve bu süre içerisinde tekrar tekrar yenilemelerde bulunuyoruz. Tabii bu süre kazı olmazsa bu şekilde olmaktadır. Afyon’da kazı işleri biraz fazla oluyor ve sonrasında bu yolların işlevselliğini yerine getirebilmelerini sağlamakta çok zorlanıyoruz. Sonuç olarak, çoğu zaman yol, proje ömrünü tamamlayamıyor.
SORU 12: Yollarda performans değerlendirmesi yapıyor musunuz?
CEVAP 12: Mesela, Ankara yolunu 4 yıldır izliyoruz ve performansında bir sorun olduğunu düşünmüyoruz. Aslında tekerlek izi, sıkışma gibi deneyler yapılması gerekiyor fakat bu deney cihazları çok pahalı olduğundan Eskişehir Anadolu Üniversitesi veya Osmangazi Üniversitesi’nde cihazları kullanabiliyoruz. Ama her zaman kullanmamız mümkün olmuyor. Bu yüzden performansa yolu gözlemleyerek karar veriyoruz. Onun dışında ekstra bir çalışmamız olmuyor.
SORU 13:Performansı değerlendirirken dikkate aldığınız maddeler var mı?
Cevap 13: Belli bir şeye göre değerlendirmiyoruz. Örneğin Ankara yolu 2015’te yapıldı. Şuan 2019. 4 yıldır gözlemliyoruz. Çatlak var mı? Varsa sebebi ne? Yolun kaçıncı Km’sinde? Gibi sorularla bunları not alıyoruz.
SORU 14: Yolun yeniden yapılması gerektiğine nasıl karar veriyorsunuz?
CEVAP 14: Öncelikle artık kullanılamayacak, araçlara zarar verebilecek olan yolları tespit ediyoruz. Tamir ile kurtarılabilecek yollarda yama yöntemiyle o bölgeyi lokal kesip tekrar doldurarak iyileştiriyoruz. Fakat yolun tamamında sorun varsa yeniden yapıyoruz.
SORU 15: Herhangi bir yolda sorun olduğundan nasıl haberdar oluyorsunuz?
CEVAP 15: Belediyeler de beyaz masa adı verilen şikayet birimleri vardır. Halkımız bu konuda çok duyarlı. İnternetten veya beyaz masalardan şikayet ettikleri zaman bizde bu yolları kontrol ediyoruz. Dilekçeleri takip ederek işlem başlatıyoruz.
SORU 16: Performansı değerlendirirken ağırlıklı olarak hangi bozulma türlerine rastlıyorsunuz?
CEVAP 16: Yol yüzeyinde yüzeysel, kılcal çatlak varsa müdahale etmiyoruz. Oturma veya büyük çatlak varsa lokal yenileme/iyileştirme yapıyoruz. Afyonda zemin hareketliliğinden dolayı sıklıkla oturma, çökme ve timsah sırtı çatlaklara rastlıyoruz.
SORU 17: Asfalt dökümü yaparken değişen hava şartlarında yağmura yakalanma gibi durumlarda ne yapıyorsunuz?
CEVAP 17: Hava durumunu takip ederek döküm yapıyoruz. Mesela şuan yağmur yağıyor ve döküm yapmıyoruz. Aksi takdirde döküm yaparken yağmur başlarsa, mevcut araçlardaki BSK’yı zemine ince bir şekilde tabaka seriyoruz. Üzerine yeniden yağmur durunca kalan tabaka kalınlığını tamamlıyoruz.
SORU 18: Onarım çalışmaları olarak neler yapıyorsunuz?
CEVAP 18: Üç tamir-bakım ekibimiz var. Dikdörtgen veya kare şeklinde kesip temizleme yapıp sonrasında ince bir asfalt ile kapatıyoruz. Yama olarak anlattığım onarım yöntemi en çok kullanılan tekniktir.
SORU 19: Yama sizce sağlıklı oluyor mu?
Cevap 19: Alt yapı çalışmasından dolayı o alanı kazma, doldurma veya silindirleme şansımız olmuyor. Burada zamanla oturma oluyor. Asfaltı tamamen yenilemektense yama yapıyoruz. Avrupa’da da aynen bu şekilde tercih ediliyor ve yapılıyor. Bozulan yolların listesini yapıyoruz ve öncelik sırasına göre gereken onarım işlemlerini yapıyoruz.
SORU 20: Yama yaptığınız yerler yola uyum sağlayabiliyor mu?
CEVAP 20: 1-2 cm mevcut yoldan yukarıda yapılır. Yaklaşık 10 gün sonra eski asfalt ile kaynaşarak bütünleşiyor ve yama hissedilemez hale geliyor.
SORU 21: Yollara koruyucu bakım yapıyor musunuz?
CEVAP 21: Özel modifiye edilmiş bitümümüz var. Kızgın yağ asidinde eritip çatlakları dolduruyoruz. El yordamıyla çatlaklar tamir edilebiliyor. Tabi en iyi yöntem bence yama yapmaktır.
SORU 22: Yama yapılan yerlerde kenarlara astar kullanılıyor mu?
CEVAP 22: Yama kenarlarında genelde kusma görülüyor. Finisher ile serimde yangın çıkmasından dolayı temel tabakası üzerine serilen astar tabakası artık uygulanmıyor. Ama yamalarda kullanıyoruz.
SORU 23: Genel olarak temel hatalar nelerdir?
CEVAP 23: Günlük sıcak ve soğuk silolardan numune alıp takibini yapıyoruz. Verdiğimiz malzeme aldığımız malzeme ile uyum sağlamıyorsa gereken kontrolleri yapıp çözmeye çalışıyoruz. Burada gradasyon ve optimum bitüm oranlarına çok dikkat ediyoruz. Her ne kadar çok nadir gözükse de kontrollerin devamlılığını sağlıyoruz. Uygulamadaki hatalar ise silindirajın gecikmesi asfaltta çatlamalara sebep oluyor. Veya finisherin tabla ısıtıcısında sorun çıkıyor ısıtıcısı çalışmıyor ve asfaltta topaklanmalara sebep oluyor. Uygulama hatası yine söylediğim gibi elemandan kaynaklanan bir problem olduğu için çok iyi yapılmıyor.
SORU 24: Hava sıcaklığı müsait olmadığı durumlarda da asfalt dökümü gerçekleştirdiniz mi?
CEVAP 24: İllaki oluyor. Alt yapı çalışmaları kazı çalışmaları devam ettiği için bunun çözümünü ılık karışım asfalt ile çözüyoruz. Afyon’da su seviyesi 4 metrede ve nemli zemin durumu hep mevcut. Bunun onarımı yapılmadığından nemli zeminlere de mecburen döküm yapmak zorunda kalıyoruz. Eğer beton olmuş olsa bir problem olmaz. Çünkü çimento taş kökenli ve suyu seviyor. Fakat Agrega petrol kökenli olduğundan bitüm dolayı suyu sevmiyor.
SORU 25: Asfaltta herhangi bir katkı kullanıyor musunuz?
CEVAP 25: 0,002 oranında soyulma önleyici madde kullanıyoruz.
SORU 26: Sizin de eklemek istediğiniz bir şey var mı?
CEVAP 26:Türkiye de ilk defa TSE CE belgeli asfalt üreten mühendisim ve bununla ilgili 2014 yılında en başarılı belediye ödülü aldık. Elimizden geldiği kadar kaliteye önem veriyoruz. Ama siz buradan altın da üretseniz zeminde sıkıntılar, altyapı gibi sorunlar olduğu sürece olmuyor. Max. %3 nemli zeminde uygulama yapılabiliyor ama burada %7 üzerine çıkabiliyor ve uygulamak zorunda kalıyoruz. Kışın elektrik iletkenliği yüksek, donma çözünme olmaması amacıyla çalışmalarımız Cahit GÜRER ile devam ediyor. Her ne olursa olsun elimizden geldiği kadar iyi şeyler yapmaya çalışıyoruz.
Haber: İnşaat Mühendisi Berna Yıldırım
Yorumlar
Henüz yorum yapılmadı